Ἀφροδίτη. 

Ἴρις, Ζέφυρος, Ἀφροδίτη καὶ Ἴδη,

Ἀφροδίτης Γέννησις [La nascita di Venere, 1486], Ἀλεξάνδρου (Σάντρο) Μποτιτσέλι, Ζωγράφου Ἀναγέννησις,

(Πίναξ Τέμπερα σὲ καμβᾶ, Υ 172,5 Χ Π 278,5, Συλλογὴ Μουσείου Οὐφίτσι Φλωρεντίας). [W]

Ἀφροδίτη Ἀναδυόμενη (Γέννησις).

Ὁ Μποτιτσέλι, παρουσιάζει τὴν φτερωτὴ Ἴριδα ἀγκαλιασμένη ἀπὸ τὸν σύζυγό της, τὸν ἱπτάμενο Ζέφυρο, ὁ ὁποῖος φυσᾶ ἁπαλά, πρὸς τὴν ἀναδυθεῖσα στὸν ἀφρὸ τοῦ Πελάγους, γυμνὴ ὄρθια πάνω σὲ κοχύλι, πεντάμορφη Οὐράνια Ἀφροδίτη.

Ἡ Ἀφροδίτη σὲ "μυστικὴ" Παραλία, παραλαμβάνει  ἀπὸ τὴν Νύμφη Ἴδη,  ποὺ προβάλει μέσα ἀπὸ "ἱερὲς" Μυρτιές, στὶς ὄχθες τῶν ἐκβολῶν στὸ πέλαγος τοῦ μικροῦ ποταμιοῦ της,  πέπλο μὲ ρὸζ λουλούδια,  κεντημένο ἀπὸ Νύμφες. 

Πέλαγος ἀναδύσεως τῆς Ἀφροδίτης ἀπὸ τήν Παραλία Ἀφροδίτης στὰ Λιβάδια ὅρους Δίκτη-Γιούχτα καὶ Ἰδαίου-Δικταίου Ἄκρου (κάβο Σίδερο) τῆς Ἀνατολικότερης Ἰδαίας Ὀροσειρᾶς, Ἰδαίας Κρήτης.

Ὁ Μποτιτσέλι ὁραματίζεται Ἱστίο, τὴν γυμνὴ πεντάμορφη Ἀφροδίτη, Βάρκα, τὸ κοχύλι καὶ πανὶ τὸ πέπλο της Ἴδης, τὸ ὁποῖο μὲ τὴν ἁπαλὴ πνοή του Ζέφυρου, φουσκώνει και ταξιδεύει τὴν Ἀφροδίτη σέ πελάγη "εὐτυχίας" τῆς ἄσπρης θάλασσας Τηθύος, Ἀφροδίτη,, σὲ μεγαλοπρέπεια,  μὲ κοχύλι. 

Σέ τοῖχο οἰκίας στὴν Πομπηία (1ος πΧ. αἰών).

La maja desnuda (Ἱσπανικά Ἡ γυμνὴ μάχα, ἐλαιογραφία τοῦ Ἱσπανοῦ καλλιτέχνη Φρανθίσκο Γκόγια (1796).

Ἡ Ἀφροδίτη, ἐγγύς της Στυγὸς Πόντου, στὸν βυθὸ τοῦ πελάγους Ζήνα Ποσειδῶνα, πλησίον τῆς Πάφου Κύπρου, στὸν Βράχο τῆς Ἀφροδίτης (Πέτρα Ρωμιοῦ), ἐνδύεται μὲ τὸ πέπλο ποὺ τῆς πρόσφερε ἡ Ἴδη καὶ ἀποβιβάζεται γιὰ νὰ ἐγκατασταθεῖ μόνιμα στὴν Κύπρο.

*Θυμᾶμαι, στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1970, τὶς ἀτέλειωτες συζητήσεις, μὲ ἐφημερεύοντες συναδέλφους ἰατρούς, στὸ ἱστορικὸ γραφεῖο τῆς δωρήτριας τοῦ Νοσοκομείου Σωτηρία, Σοφίας Σλήμαν, τὸν Ἀείμνηστο Ἰατρὸ Φυματιολόγο Μαρτέν, πετυχημένο Ζωγράφο ἀκουαρέλας, πού εἶχα τὴν τύχη νὰ γνωρίσω. Ο Μαρτέν μοῦ εἶχε πεῖ, ὅτι ὁ φημισμένος ζωγραφικὸς πίνακας Ἀνάδυσις τῆς Οὐράνιας Ἀφροδίτης του Μποτιτσέλι, βασίστηκε σὲ πληροφορίες, ποὺ τοῦ ἔδιναν οἱ θαλασσοπόροι φίλοι του, γιὰ τὶς παραλίες τοῦ Αἰγαίου Ἀρχιπελάγους. 

Ἴσως, ὁ Φλωρεντινὸς Μποτιτσέλι (1445-1510), νεαρὸς ἐνῆλιξ, incognito καὶ "ἰδίοις ὄμμασι", νὰ εἶχε δεῖ περαστικὸς τὴν Παραλία ἐκβολῶν τοῦ ποταμοῦ (potamus F) τῆς Νύμφης Ἴδης, στὶς ὑπώρειες ὅρους Δείκτεως, πρὶν τήν ὁλοκλήρωση τοῦ πίνακα του,  τὸ 1480 μΧ, καὶ πρὶν τὴν καταστροφὴ στὸν μεγάλο σεισμὸ τῆς "Σητείας". τοῦ 1508μΧ. 

Ὅπως καὶ νὰ ἔχει, ὁ Μποτιτσέλι, εὔλογο εἶναι νὰ ἔχει "ὁραματιστεῖ" τὸν Πόντο, Μαιευτῆρα "τοκετοῦ" ἀνάδυσις τῆς Οὐράνιας Ἀφροδίτης,από τὸν "ἀφρὸ τῆς θάλασσας" στὸ ἀφρισμένο πέλαγος, της άσπρης θάλασσας Τηθύος, μπροστὰ σὲ "μυστικὴ" παραλία ἐκβολῆς τοῦ ποταμοῦ τῆς 'Νύμφης Ἴδης.

Εἶναι εὔλογο ἡ μυστικὴ Παραλία ὀτι ἴσως συμπίπτει μὲ τὴν παραλία τοῦ βεβαιωμένα ἀνατολικότερου ὅρους τῆς ὀροσειρᾶς Ἴδης, ποὺ εἶναι τὸ ἱερὸ ὅρος Δίκτη (-Γιούχτα). 

Τὸ ἱερὸ ὅρος "Δίκτη Γιούχτα" εἶναι τόπος ὅπου ἀργότερα, τὰ μεγαλιθικὰ χρόνια,  ἀνατράφηκε ἀπὸ Νύμφες, ὁ θεὸς τῶν θεῶν Ζεὺς μὲ ἐναπόθεση τῶν λειψάνων του, μετὰ τὴν μετάσταση του στὸ παρελθοντικὸ πεπρωμένο του. 

Ἐπίσης τὸ ὅρος "Δίκτη Γιούχτα" εἶναι τόπος γέννησης καὶ ἀνατροφῆς τοῦ υἱοῦ τῆς Εὐρώπης, Ἥρωα Μίνωα, βασιλιᾶ Τηθύος καὶ τοῦ υἱοῦ τῆς θεᾶς Περσεφόνης, κόρης τῆς θεᾶς Δήμητρας, θεοῦ Ζαγρέα.

Ὁ Μποτιτσέλι γιὰ νὰ ζωγραφίσει τὸν περίφημο Πίνακά του, "Γέννηση τῆς Ἀφροδίτης", πέραν τῆς Θεογονίας τοῦ Ἡσιόδου (*188-199), γέννησης τῆς Οὐράνιας Ἀφροδίτης, ἔλαβε ὑπόψη Ὁμηρικές, μυθολογικές, παραδοσιακὲς καὶ ἄλλες ἀναφορὲς καὶ ἐκδοχές. 

Γάμος του Ζέφυρου και τῆς Χλωρίδας ( Nozze di Zefiro e Clori),  Museo Archeologico Nazionale di Napoli (inv. 9202); affresco da Pompei, Casa del Naviglio (VI,10,11, ambiente 24), IV stile pompeiano (54-68 d.C.).

1 Πέλαγος Ἀφροδίτης πρὸς Κύθηρα (Ἀπηλιώτης)

Βράχος Ἀφροδίτης (Πέτρα Ρωμιοῦ) κοντὰ στὴν Πάφο Κύπρου ὅπου ἐνδύθηκε μὲ τὸ πέπλο προσφοράς τῆς  Ἴδης καί ἀποβιβάστηκε ἡ θεά Ἀφροδίτη.

Ἀφροδίτης Ἁρπαγὴ ἀπὸ τόν Ἀπηλιώτη (απηλιώτης = από και ήλιος = ο άνεμος ο οποίος φυσάει από εκεί που βγαίνει ο ήλιος, δηλαδή ο ανατολικός).

Σε μιὰ ξεχασμένη, ἐκδοχὴ τοῦ Μύθου, Ἀνάδυσης στὸ πέλαγος τῆς Ἀφροδίτης, λέγεται ὅτι ὁ Ἀπηλιώτης εἶδε πρῶτος, τὴν πανέμορφη Ἀφροδίτη, στὸ Πέλαγος τῆς "μυστικῆς" παραλίας καὶ ποταμοῦ της Δίκτεως Ἴδης (Δίκτη) καὶ τὴν ἐρωτεύτηκε κεραυνοβόλα. Ὁ Ἀπηλιώτης, γιὰ νὰ ἔχει τὴν ἀποκλειστικότητα της, χωρὶς τὴν συγκατάθεσή της, "ἅρπαξε" τὴν Ἀφροδίτη καὶ τὴν μετέφερε στὰ ἀπομονωμένα Κύθηρα. 

Ὁ Ζέφυρος, ἐνάντιος τοῦ Ἀπηλιώτη, περαστικὸς ἀπὸ τὰ Κύθηρα, εἶδε τὴν Ἀφροδίτη (...Κυθέρεια), λυπημένη, ζητῶντας του νὰ τὴν βοηθήσει νὰ ἐπιστρέψει στὴν "μυστικὴ" παραλία, τῆς Ἴδης, καὶ ἀκτὴς τῆς οροσειράς Δίκτεω;, πελάγους γέννησις και ἀνάδυσης της. Στο ὅρος Δίκτης τὴν ἀναμένει ἡ Νύμφη Ἴδη, γιὰ νὰ τῆς προσφέρει πέπλο ἔνδυσης καὶ πλεύσης πρὸς τὴν Κύπρο, τόπο ἐπιλογῆς γιὰ ἐγκατάστασή της.

Ἡ ἐλευθέρωση ἀπὸ τὸν Ζέφυρο τῆς Ἀφροδίτης ἐξοργίζει τον Ἀπηλιώτη, ποὺ ὅταν ἔρχεται ἐξ ἀνατολῶν πρὸς τὰ Παράλια τῆς Ἰδαίας Κρήτης, προκαλεῖ μεγάλες τρικυμίες με ἀφροὺς στὸ Καρπάθιο Πέλαγος τῆς Ἄσπρης Θάλασσας Τηθύος.

Ἀφροδίτη τῆς Κνίδου.

Ἄγαλμα μετὰ παραγγελία τῶν κατοίκων της Κῶ, ἀπὸ Παριανὸ μάρμαρο τοῦ Πραξιτέλους τοῦ 4ου πΧ. Αἰῶνα. Ὁ Πραξιτέλης ὡς πρότυπα εἶχε τὶς ἑταῖρες καὶ ἐρωμένες του, Φρύνη γιὰ τὸ σῶμα καὶ τὴν Κρατίνη γιὰ τὴν κεφαλή. Τὸ ἄγαλμα τῆς γυμνῆς Ἀφροδίτης λίγο μετὰ τὸ λουτρό της εἶχε τοποθετηθεῖ στὸν κυκλικὸ ναὸ τῆς Ἀφροδίτης στὴν Κνίδο Καρίας τῆς Μικρᾶς Ἀσίας. Ὁ Πραξιτέλης ἔφτιαξε δύο ἐκδοχὲς τῆς θεᾶς, ἐντελῶς γυμνὴ καὶ ἐνδεδυμένη. Οἱ Κῶτες διάλεξαν τὴν ἐνδεδυμένη θεά, ἀπορρίπτοντας τὴν γυμνὴ θεὰ λόγῳ ἠθικῆς καὶ ἔτσι οἱ Κνίδιοι, ἐντυπωσιασμένοι ἀπὸ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ γυμνοῦ ἀγάλματος, ἐπέλεξαν τὴν γυμνὴ θεὰ γιὰ τὴν Εὐπλοία Ἀφροδίτη στὴν Κνίδο. Ἐπιπρόσθετα ὁ φίλος τοῦ Πραξιτέλη, ζωγράφος Νικίας, χρωμάτισε τὸ ἄγαλμα τῆς Γυμνῆς Ἀφροδίτης, τοῦ Πραξιτέλη, ἔτσι ὥστε πολλοὶ νόμιζαν ὅτι εἶναι ζωντανή, θεωρόντας ὅτι ἀπὸ τοὺς θνητοὺς ποὺ εἶδαν τὴν θεὰ γυμνὴ (Πάρις, Ἄδωνις, Ἀγχίσης) πρέπει νὰ συμπεριλάβουν καὶ τὸν Πραξιτέλη.

Τύχη τοῦ Ἀγάλματος τῆς Ἀφροδίτης τῆς Κνίδου.

Οἱ Κνίδιοι δὲν τὸ ἀποχωρίζονταν ὅπως ἀναφέρει ὁ Πλίνιος ὁ Πρεσβύτερος. Ὁ Λουκιανὸς ποὺ εἶδε τὸ ἄγαλμα τὸν δεύτερο (2) αἰῶνα μ.Χ. ἔγραψε πὼς ἦταν τὸ ὡραιότερο ἄγαλμα τῆς ἀρχαίας ἑλληνικῆς τέχνης. Ὁ αὐτοκράτορας τῆς Ρωμανίας (Ἀνατολικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας) Θεοδόσιος ὁ Ἄ, τὸν 3ο αἰῶνα μ.Χ. τὸ παρέλαβε ἀπὸ τὸν συλλέκτη Λαῦσο, χριστιανὸ εὐνοῦχο καὶ θαυμάζοντας τὴν ὀμορφιὰ τοῦ ἀγάλματος, τὸ τοποθέτησε σὲ παλάτι του Λαύσου της Κωνσταντινουπόλεως ξεχνῶντας τὶς αὐστηρὲς ἐναντίων τῶν ἀρχαιολατρῶν, ἐντολές του.

Τὸ ἄγαλμα τῆς Ἀφροδίτης, μαζὶ μὲ τὸ χρυσελεφάντινο ἄγαλμα τοῦ Διὸς ἀπὸ τὴν Ὀλυμπία καὶ ἄλλα σπουδαῖα ἔργα τέχνης, τοποθετημένα στὸ Παλάτι του Λαύσου, ὅπως ἀναφέρουν ἱστορικοὶ τοῦ 5 αἰῶνα μΧ., Κεδρηνὸς καὶ Ζωναράς, καταστράφηκαν σὲ μεγάλη πυρκαγιὰ τὸ 475 μ.Χ.

Ἀφροδίτη Μεδίκων (Uffizii, Florance).

Λίγα ἀντίγραφα ἀποδίδουν πιστὰ τὸ πρωτότυπο Ἄγαλμα τῆς Ἀφροδίτης της Κνίδου, ὅπως:

Στὴν Τίβολη ὅπου Ἔπαυλη τοῦ Ἀδριανοῦ, ἀντίγραφο τοῦ ναοῦ τῆς Κνίδου, διαθέτει στὸ ἐσωτερικό του, ἀντίγραφο τῆς Ἀφροδίτης τῆς Κνίδου.

Σὲ τοξωτὸ πλαίσιο μὲ περίτεχνο γεῖσο, ἡ Ἀφροδίτη σὲ ἀνάγλυφο γυμνὴ κάθεται μὲ τὰ πόδια της σταυρωμένα σὲ κοχύλι πάνω ἀπὸ τὴν θάλασσα. Μὲ τὰ χέρια της ὑψωμένα κρατᾶ τὰ μακριά, βρεγμένα μαλλιά της. 

Οἱ μὲ πόδια ψαριοῦ καὶ κερασφόροι Τρίτωνες, φοροῦν δέρματα (πάνθηρα;) στοὺς ὤμους τους, δεμένα σὲ κόμπο στὸ στῆθος τους και μεταφέρουν κοιτάζοντας μὲ θαυμασμὸ τὴν Ἀφροδίτη.  Ὁ Τρίτωνας δεξιὰ εἶναι νεαρὸς ἀγένειος ποὺ κρατᾶ τιμόνι-κουπί μὲ τὸ ἀριστερό του χέρι ἐνῷ ὁ Τρίτωνας ἀριστερὰ μεγαλύτερος γενειοφόρος κρατᾶ  ἄγκυρα.
Ἡ εἰκόνα ἀπεικονίζει τὴν Ἀφροδίτη ὡς θεὰ τῆς θάλασσας, σὲ μεγαλοπρέπεια, νὰ μεταφέρεται σὲ πομπὴ ἀπὸ τοὺς θαλάσσιους συνοδούς της, που βοηθούν τον Ζέφυρο και την Ίριδα, νὰ ἐπαναφέρουν τὴν Ἀφροδίτη ἀπὸ τὰ Κήθυρα στὸ Πέλαγος τῆς Ἀφροδίτης (Σητεία Κρήτης) ὅπου τὴν ἀναμένει ἡ Νύμφη Ἴδη για να της προσφέρει πέπλο γιὰ τὴν ἀπὸ ἐκεῖ καὶ πέρα μεταφορὰ τῆς πρὸς τὸν τόπο μόνιμης ἐγκατάστασής ᾖς Ἀφροδίτης πρὸς τὴν Πέτρα τῆς Ἀφροδίτης (Πάφος Κύπρου).
Ἔργο Ἀνώνυμου τοῦ 1ου αἰῶνα πΧ. ποὺ βρέθηκε σὲ Ἄτριο (Atrium) σπιτιοῦ στὴν Πομπηία.